برای ارزش‌گذاری NFT ها باید به عوامل مختلفی مانند مالکیت، سودمندی، نادربودن و بازتاب‌های اجتماعی آن توجه کرد. ما در مستر سیگنال و در این مطلب قصد داریم به این موضوع بپردازیم که به‌طورکلی چگونه می‌توان بر روی این دارایی‌های دیجیتال منحصربه‌فرد ارزش‌گذاری کرد و اساساً چه عواملی روی این ارزش‌گذاری تأثیرگذار هستند.
NFT چیست؟
به‌صورت کلیNFT ها را می‌توان به‌نوعی تأییدیه مالکیت دارایی‌های دیجیتالی در نظر گرفت. درواقع این توکن‌ها یکی از تاز ه‌ترین نوآوری‌های عرصه ارزهای دیجیتال هستند که تا اینجا زمان کوتاهی از شروع فعالیت آن‌ها می‌گذرد. درواقع Non-Fungible Token که به‌اختصار به آن NFT گفته می‌شود، درحقیقت همان توکن غیرقابل تعویض یا غیرمثلی است که کاملاً منحصربه‌فرد بوده و با هیچ دارایی دیگری قابل تعویض نیست.
از طرفی ان اف تی ها ارزهایی مبتنی بر یک شبکه بلاک چین هستند. هم‌اکنون شبکه بلاک چین اتریوم، میزبان بسیاری از پروژه‌های فعال در این عرصه است. همچنین NFT ها ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فردی دارند که از جمله آن‌ها می‌توانیم به نادربودن (خصوصیت مهمی که سبب باارزش‌بودن یک ان اف تی می‌شود). غیرقابل تقسیم بودن (ویژگی دیگر این توکن ها که سبب می‌شود آن‌ها به واحدهایی کوچک‌تر غیرقابل تقسیم نباشند) و منحصربه‌فرد بودن (برخورداری از یک سربرگ اطلاعاتی دائمی که منحصربه‌فرد بودن آن‌ها را ثابت می‌کند) اشاره داشته باشیم.
درک مفهوم ماتریس ارزش گذاری
اساساً هیچ‌گونه کتاب یا قانونی درباره نحوه ارزش گذاری NFT ها وجود ندارد. درحقیقت معیارهایی که برای ارزش‌گذاری شرکت‌های خصوصی یا ابزارهای سرمایه‌گذاری عادی همچون سهام استفاده می‌شوند، به‌راحتی دربارهNFT ها اجرا نخواهند شد. به بیان دیگر معمولاً پرداخت‌هایی که به‌وسیله آخرین خریدار انجام می‌شوند، نشانی از ارزش آن دارایی خریداری‌شده خواهند داشت. با وجود این، پیش‌بینی این موضوع که خریدار بعدی با چه قیمت آن دارایی (در اینجا منظور ان اف تی است) را خواهد خرید، کاری بس دشوار خواهد بود.
به‌طورکلی، بیشتر خریداران فاقد مهارت‌هایی هستند که بتوانند ارزش گذاری NFT ها را به‌صورت منطقی انجام دهند و قیمت‌های خود را تنها بر پایه حدس و گمان قرار می‌دهند. از طرفی برای فروشندگان نیز تعیین این موضوع که چه فاکتوری ممکن است در قیمت توکن‌هایی که در اختیار دارند تأثیرگذار باشند، مقوله‌ای بسیار دشوار است، اما با گذشت زمان، ارزش ان اف تیها توسط تصوراتی هدایت خواهند شد که خریداران و البته فروشندگان، احتمالاً هیچ‌گونه کنترلی روی آن‌ها نخواهند داشت.
در اینجا با مطرح‌کردن یک مثال، موضوع را کمی شفاف‌تر توضیح خواهیم داد. به احتمال زیاد، یک اثر هنری NFT ممکن است برای مدت مشخصی از حجم تقاضای بسیار بالایی برخوردار باشد؛ چراکه خریداران احتمالی آن، تصور می‌کنند این اثر نادر بوده و انتظار آن‌ها بر این اساس است که در آینده‌ای نزدیک، ارزش این دارایی رشد خواهد کرد.
اما به‌طور ناگهانی ممکن است متوجه این موضوع شوند که تصویر دیجیتال آن‌ها، به‌طور رایگان در اینترنت در دسترس کاربران دیگر قرار گرفته است و ممکن است دیگر هیچ خریداری برای NFT آن‌ها در بازار پیدا نشود؛ از این‌رو بد نیست ببینیم اساساً چه فاکتورهایی می‌توانند در تعیین قیمت یا ارزش‌گذاری یک NFT تأثیرگذار باشند.
فاکتورهای تأثیرگذار در ارزش گذاری NFT ها
آثار هنری NFT هنرمندان مشهور یا نشانه‌های مرتبط با دارایی‌های ملموس و مشهور ممکن است ارزش‌های مشخصی داشته باشند. با این حال در بیشتر موارد، ارزش گذاری NFT ها برای سرمایه‌گذاران و معامله گران کار دشواری است.
۱- نادربودن یک NFT
تقاضا برای NFT مستقیم با نایاب‌بودن آن متناسب است، اما چگونه می‌توان تشخیص داد که یک ان اف تی چقدر نادر است؟ آثار هنری منحصربه‌فرد از تصویرگران مشهور ممکن است نمونه‌های خوبی از ان اف تیهای کمیاب باشند؛ مانند توکن‌هایی که توسط افراد مشهور درجه یک ساخته شده‌اند. برخی از آیتم‌های بازی کمیاب نیز می‌توانند در این دسته قرار بگیرند. عامل نادربودن ارزش ذاتی زیادی برای این NFT ها به ارمغان می‌آورد.
اثبات تغییرناپذیری مالکیت به دارنده NFT حس تمایز و متعاقباً ارزش می‌دهد؛ برای مثال NFT هر روز: ۵۰۰۰ روز اول (به زبان انگلیسی: Everydays: the First 5000 Days -) که به‌وسیله بیپل (Beeple) ایجاد شده و درحقیقت اولین ان اف تی جک دورسی (Jack Dorsey) به حساب می‌آید، از جمله نمونه‌های اصلی NFT های کمیاب هستند.
۲- کارایی و کاربردها
برای درک چگونگی ارزیابی پروژه‌های ان اف تی کارایی و کاربردها، به‌عنوان یک پارامتر کلیدی ظاهر می‌شود. برای ارزش گذاری NFT ها، یک NFT باید یک جنبه کاربردی در یک برنامه واقعی داشته باشد؛ مثلاً برای نشان‌دادن دارایی‌های زمین یا بازی مجازی، NFT ها می‌توانند برای نمادسازی املاک، فلزات گران‌بها و حتی اوراق بهادار استفاده شوند. دنیای ان اف تی هنوز در مرحله نوپایی است و همان‌طور که بالغ می‌شود، موارد استفاده نوآورانه جدیدی از آنان ظاهر می‌شود.
پس از ضرب یا مینت‌کردن (فرایند ایجاد یک NFT یا Mint)، یک ان اف تی از ویژگی‌های ذاتی خود ارزش می‌گیرد. با گذشت زمان، ارزش بسته به کارایی و قدرت پروژه بنیادی افزایش می‌یابد. NFT های دیسنترالند (Decentraland) که به زمین‌های مجازی در پروژه اشاره می‌کنند، نمونه‌ای عالی از این توکن‌ها هستند.
۳- ملموس و مشهودبودن NFT
ان اف تیهای مرتبط با اشیای دنیای واقعی عنصری از ملموس‌بودن را ترسیم می‌کنند. با تغییرناپذیری مالکیت روی بلاک چین، ارزش فوری در ملموس‌بودن ایجاد می‌کند. NFT ها می‌توانند به‌طور مؤثر برای تأکید بر حقوق مالکیت و حذف موارد تقلبی استفاده شوند. استفاده عملی از NFT ها در پروژه‌هایی که آن‌ها در آن مشارکت دارند، بر ارزش آن‌ها تأثیر دارد.
ان اف تی‌هایی که ارزش ملموس دارند، برای معاملات کوتاه‌مدت و بلندمدت مناسب هستند. برخی از NFT ها، مانند بلیت‌ها، ممکن است تاریخ انقضا داشته باشند؛ درحالی‌که برخی دیگر، مانند آن‌هایی که نماینده املاک و مستغلات هستند، می‌توانند ارزش بیشتری را در طول زمان ایجاد کنند.
۴- قابلیت همکاری و تعامل
یک عامل کلیدی در ارزش گذاری NFT ها، قابلیت سازگاری است؛ برای مثال توانایی استفاده از نشانه‌ها در برنامه‌های مختلف؛ مثلاً اگر بتوان از یک سلاح در بازی‌های مختلف استفاده کرد، شانس بیشتری برای افزایش ارزش توکن وجود دارد. نحوه عملکرد توکن‌های غیرقابل تعویض روی بلاک چین‌های مختلف، همیشه تراکنش‌ها را ساده‌تر می‌کند.
با این حال درک قابلیت سازگاری دشوار است؛ زیرا توسعه‌دهندگان باید شبکه گسترده‌ای از برنامه‌ها را ایجاد کنند که بتوان از توکن‌ها روی آن استفاده کرد. مجموعه‌ای از موارد استفاده جذاب به القای قابلیت همکاری NFT کمک می‌کند. استراتژی دیگری که توسعه‌دهندگان می‌توانند دنبال کنند، توسعه مشارکت با پروژه‌های دیگر برای به ارمغان آوردن منافع برای افرادی است که توکن‌های آن‌ها را دارند.
۵- بازتاب‌های اجتماعی NFT
بازتاب اجتماعی مرتبط با پروژه پشتیبان یک ان اف تی، یکی از عوامل تعیین‌کننده برای ارزش گذاری NFT ها ست. بررسی پروفایل آن‌ها در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مانند توییتر و اینستاگرام می‌تواند به فرد در سنجش میزان پذیرش آن‌ها کمک کند؛ برای مثال اگر تعداد دنبال‌کننده‌های آن‌ها کم باشد، نشان می‌دهد آن‌ها هنوز نتوانسته‌اند زمینه محکمی برای خود ایجاد کنند.
هنگامی‌که برای اولین بار با هر شخص یا پروژه‌ای روبه‌رو می‌شوید، این تمایل وجود دارد که به گرفتن سرنخ از افراد درگیر در پروژه بپردازید. بازتاب اجتماعی نشان می‌دهد مردم به‌طورکلی درباره یک پروژه چه فکر می‌کنند و به تصمیم‌گیری شما کمک می‌کند.
۶- تاریخچه مالکیت آن
هویت صادرکننده و صاحبان قبلی، بر ارزش گذاری NFT ها تأثیر زیادی دارند. توکن های ایجادشده توسط افراد برجسته یا نهادهای شرکتی از ارزش تاریخ مالکیت بالایی بهره می‌برند. شما می‌توانید ارزش پیشنهادی NFT را با همکاری با افراد یا شرکت‌هایی با ارزش برند قوی برای صدور ان اف تی افزایش دهید.
فروش مجدد NFT هایی که قبلاً توسط افراد بانفوذ در اختیار داشتند، راه دیگری برای جلب‌توجه است. بازارها و فروشندگان می‌توانند با ارائه یک رابط ردیابی ساده به خریداران کمک کنند تا اطلاعاتی درباره صاحبان قبلی ان اف تی پیدا کنند. برجسته‌کردن آدرس سرمایه‌گذارانی که مبلغ خوبی را از معاملات NFT به خانه برده‌اند، به خریداران کمک می‌کند تا بینش ارزشمندی کسب کنند.
۷- پاداش نقدینگی
ان اف تیها با نقدینگی بالا ارزش بیشتری نیز دارند. بازارهای ثانویه مکانی را برای تجارت NFT های استاندارد ERC یا BSC (زنجیره هوشمند بایننس) به روشی راحت فراهم می‌کنند و بلافاصله به خریداران دسترسی می‌دهند. معامله‌گران ترجیح می‌دهند پول خود را در دسته‌های ان اف تی با حجم معاملات بالا قرار دهند؛ زیرا نقدینگی بیشتر به آن‌ها کمک می‌کند تا سود خود را به‌راحتی دریافت کنند. یک NFT نقد احتمالاً ارزش خود را حتی درصورت بسته‌شدن پلتفرم مرتبط حفظ می‌کند.
۸- گمانه‌زنی‌ها
البته مواقعی نیز وجود دارد که حدس و گمان‌ها به‌نوعی به یک کاتالیزور در راستای افزایش قیمت تبدیل می‌شوند؛ برای نمونه قیمت ان اف تی نمونه شماره ۱۸ از توکن های کریپتوکیتیز (CryptoKitty #18)، تنها در عرض ۳ روز، از ارزشی معادل با ۹ اتریوم (ETH)، در دسامبر ۲۰۱۷ (آذرماه ۱۳۹۶) به قیمتی معادل ۲۵۳ اتریوم افزایش پیدا کرد؛ درحالی‌که یکی از انتقادهایی که وجود دارد این است که اساساً استفاده از حدس و گمان به‌عنوان یکی از محرک‌های چنین افزایش قیمتی، به‌هیچ‌وجه منطقی نیست، اما در فرایند ارزش‌گذاری دارایی‌ها، حدس و گمان‌ها یک مفهوم جدانشدنی هستند که عموماً توسط انسان‌ها انجام شده و حذف‌شدنی نیستند.
حتی در سیستم مالی متعارف، ابزارهایی مانند مشتقات مبتنی بر سفته‌بازی هستند. در این پرتو، گمانه‌زنی تبدیل‌شدن به یک جزء غیر پیش پا افتاده اکوسیستم NFT تعجب‌آور نیست. نمودارهای عملکرد قیمت اقلام ان اف تی، تغییرات در دارایی‌های نهفته در پروژه‌ها و حتی رویدادهایی که خارج از کنترل مستقیم شما هستند، می‌توانند گمانه‌زنی‌ها را تقویت کنند و قیمت NFT ها را افزایش دهند.
۹- تغییرات پیاپی در اکوسیستم NFT
ان اف تی ها یک اکوسیستم نوپا بوده که در حال تکامل مداوم هستند. عوامل مختلفی که بر نحوه ارزش گذاری NFT ها تأثیر می‌گذارند، به‌سرعت در حال تغییر هستند و برای افزایش دقت، باید همه آن‌ها را در نظر بگیرید. علاوه بر این، ارزش به‌طور گسترده یک مفهوم ذهنی است، اگرچه ممکن است استدلال کنید که بحث درباره ارزش ذاتی است. در این سناریو، حل و فصل چگونگی تعیین ارزش NFT آینده حتی چالش‌برانگیزتر می‌شود.
از آنجا که ان اف تیها یک نوع دارایی با امکانات بی‌پایان هستند، می‌توانیم با خیال راحت فرض کنیم تطبیق‌پذیری آن‌ها به‌طور پیوسته رشد می‌کند و فرصت‌های سودآور در زیرمجموعه‌های مختلف در دسترس خواهد بود. تعداد موارد استفاده از NFT با سرعت زیادی در حال افزایش است.
در حین بررسی ارزش ان اف تی تنها باید توجه داشته باشید که همه‌چیزهایی که می‌درخشند، الماس نیستند؛ بنابراین صبور باشید و هنگام تصمیم‌گیری مجموعه‌ای کامل از عوامل را در نظر بگیرید. زمانی که انواع بازارهای NFT در حال ظهور هستند، از پلتفرم‌های فراگیر مثل اوپن سی (OpenSea) گرفته تا پلتفرم‌های مثل ریل نیفتی (Real Nifty)، انجام بررسی‌های لازم و تصمیم‌گیری آگاهانه اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
سخن پایانی
از آنجا که ان اف تیها نوعی از دارایی‌های دیجیتال با ویژگی‌هایی بسیار گسترده هستند، می‌توان تصور کرد که خصوصیت تطبیق‌پذیری آن‌ها به‌صورت پیوسته رشد کرده و فرصت‌های کسب سود از طریق زیرمجموعه‌های مختلف آن‌ها در دسترس خواهد بود. از طرفی، تعداد کاربردهای NFT ها نیز با سرعت بسیار زیادی در حال افزایش است و این موضوع نیز به‌خودی‌خود یکی از وجه تمایزهای این دارایی دیجیتال با سایر کلاس‌های دارایی است.
در زمان بررسی ارزش یک ان اف تی تنها باید به این نکته دقت داشت که اساساً هر چیزی که در حال درخشش است، لزوماً الماس نیست؛ از این‌رو باید صبور بوده و در زمان تصمیم‌گیری، مجموعه کاملی از فاکتورها را در نظر گرفت. درنتیجه اینکه در حال حاضر شاهد ظهور انواع گوناگونی از بازارهای NFT هستیم که این دارایی‌های جدید و جالب در آن‌ها خرید و فروش می‌شوند.
حال به نظر می‌رسد با ظهور این بازارها، روزبه‌روز به تعداد ان اف تیهای موجود نیز افزوده شود؛ از این‌رو حتماً باید در زمان خرید، به عواملی که بر روی نحوه ارزش گذاری NFT ها تأثیرگذار هستند توجه ویژه‌ای داشته باشید.